Archief | WK voetbal RSS feed for this section

Een zichzelf in de staart bijtend monster

2 jun

Voetbal is religie, zo is vaak geopperd zodra het belang van deze sport om duiding vroeg. Aanbidding van een fenomeen die ons afleidt van het sobere, zware, deprimerende leven. Het stadion als kerk of tempel, waar je je kunt openstellen voor wonderen, gebracht door mannen met uitzonderlijke talenten. Overwinningen worden er opgeslurpt als toverdranken, nederlagen beleefd als bijna-doodervaringen. Maar wat als de scheidsrechter een omstreden beslissing neemt? Wat als de hogepriester niet heilig blijkt, maar zich als een echt mens heeft laten verleiden door macht, geld en andere luxe in de hoop eeuwige glorie te bereiken? Dan stort de wereld in.

Sport wordt door mensen beoefend, voetbal dus ook. Gelukkig maar. Nog geen robots of computergestuurde mannen die precies doen wat de liefhebber wil. Al groeit de behoefte aan volledige (elektronische) beheersing, niet alleen bij trainers maar vooral ook bij mensen die erin investeren. Intussen wordt ook van sport verwacht dat ze schoon is, onschuldiger dan de wereld daarbuiten. Geen smeerlapperij, geen omkoping en doping. Zuiver, sportief, eerlijk. Het moet toch ergens in de wereld vredig toeven zijn.

Zuiver, eerlijk en vredelievend is de sport al sinds haar eerste beleving niet meer. Maar kunnen we op dan op zijn minst verwachten dat de leiders het goede voorbeeld geven? Dat zijn de Blatters, de Havelange’s, de Samaranche’s, de Bachs, de Verbruggens, de Acosta’s, de Cooksons en de Platini’s (om enkele [voormalige] machthebbers te noemen). Jazeker, altijd zullen er mensen opstaan die gezonde sport beloven, en: meer sport, meer wedstrijden, meer bekers, meer titels, meer kampioenschappen, nog meer vermaak. Brood en nog meer spelen.

Vlnr IOC-voorzitter Thomas Bach, de Russische president Vladimir Poetin en FIFA-voorzitter Sepp Blatter

Vlnr IOC-voorzitter Thomas Bach, de Russische president Vladimir Poetin en FIFA-voorzitter Sepp Blatter

Maar dat kost geld. En wie wil of kan dat betalen? Wij, die behoefte hebben aan grenzeloos vermaak? Mensen en bedrijven die rijk zijn? Liefst wel, ja. Daar begint het al: wij geven onze behoefte aan vermaak uit handen. Zonder geld geen vermaak, geen sport, geen stadions, geen wedstrijden, geen kampioenschappen. Toch?

En daar zit hij dan als mens die zich heeft voorgenomen zichzelf te belonen, de wereld te verbeteren, de mensheid te geven waar ze behoefte aan heeft – en daarom macht wil. En geld. Een voordat hij het beseft, voelt hij dat macht corrumpeert. Hij kan het niet alleen, hij heeft medestanders nodig en mensen die bereid zijn in zijn project te investeren. En daarvoor dus iets terugverlangen. Meer dan hij verwachtte, meer dan hij kan waarmaken. Hij wordt een draaikont, hij weet niet meer wat goed is en wat slecht – nou, dan maar slecht. Hij zit vast, hij komt niet meer los. Tenzij hij eruit durft te stappen. Maar dan is hij weer een lafaard, of wel een man die zijn beloften niet waarmaakt. Wat hij ook doet, hoe hij ook wendt of keert, hij is een slecht mens. Altijd al geweest…

Het is een poging om mezelf te verlossen van de duizelingen in mijn hoofd als gevolg van de ontwikkelingen rond de verkiezingscampagne van FIFA-voorzitter Sepp Blatter en de arrestaties van een aantal bestuursleden en betrokkenen. Hoe kan het toch gebeuren dat deze Blatter er nog steeds zit? Terwijl toch (bijna) iedereen weet dat deze 79-jarige Zwitser op slinkse (mogelijk corrumperende) wijze de organisatie bestuurt en zichzelf op de borst blijft kloppen: kijk eens wat ik de mensheid en de voetballiefhebber heb geschonken. En dat is inderdaad veel. Veel te veel. Het is uit de hand gelopen. Voetbal laat zich niet meer beheersen.

Tekenend voor de overdrijving van voetbal, is de verklaring van Michael van Praag, een man die ook graag gezonde sport belooft en zich mede daarom als tegenkandidaat van Blatter opwierp. Eerst trok hij zich terug om in te stemmen met de ogenschijnlijk sterkere kandidatuur van de Jordaanse prins Ali Bin-al Hussein. De lobby leek succesvol te zijn verlopen, totdat bij de stemming bleek dat enkele (belangrijke) landen hun voorkeur hadden bijgesteld. Vervolgens noemde Van Praag in zijn ijdelheid het  – nogal naïef – ‘een schandelijke vertoning’. We moeten vrezen dat ook Van Praag niet begrijpt hoe dit kan gebeuren. Maar mogelijk vermoedt hij wel een en ander, maar acht hij het niet verstandig in zijn functie als voorzitter van de Nederlandse voetbalbond anderen met de vinger te wijzen. Het is beter een pas op de plaats te maken, voordat hij, zijn bond en zijn land de rekening gepresenteerd krijgen. Gaat de angst regeren?

Wie ook voorzitter is van de FIFA, hij zal zich moeten plooien naar de eisen van de investeerders. Er lijkt geen weg terug. De hoofdsponsors en steeds meer de Arabische, Aziatische en Russische miljonairs zijn gebaat bij mee denkende (liever: mee buigende) leiders. Voetbal wordt verkocht aan de hoogste bieders. Steeds meer clubs draaien op geld van dwingende investeerders. Televisiezenders willen steeds hogere kijkcijfers. De liefhebbers willen steeds meer voetbal, wedstrijden en titeltoernooien. Nog meer voetbal, nog meer voetbal in de media (kranten en tv), nog meer praatprogramma’s, nog meer voetbaldocumentaires, nog meer voetbalblaadjes en -boeken, nog meer voetbalspelletjes en -quizjes. En liefst nog meer Messi’s. Alles om het saaie leven te verzachten. Spelers en trainers kunnen steeds meer geld verdienen, handenvol geld. En ze slaan dat nooit af – het komt gewoon niet eens in hun van voetbal bezeten hoofd op. Over grenzeloze, ziekelijke begeerte gesproken.

Wie is er hier eigenlijk ziek?

Jarenlang onderzoek van vooral de journalisten de Britten Andrew Jennings en David Yallop (die al in 1999 het boek Who stole the game/De voetbalmaffia [over de FIFA, Nike en Brazilië] schreef) en de Duitsers Jens Weinreich en Thomas Kistner naar de handel en wandel van de FIFA heeft aangetoond hoe Blatter en co machtswellust exploiteerde en investeerders en sponsors tegemoet kwam. Lees hun talrijke boeken, artikelen en websites. Uiteindelijk vond Jennings steun bij onder meer de FBI, omdat hij zelf niet over justitiële middelen beschikt.

De Amerikanen zijn al jaren met succes bezig sporten te zuiveren. Na de zuivering van het IOC, als gevolg van corruptie bij de toewijzing van Salt Lake City als olympische locatie, volgde de aanpak van het illegale drugsgebruik in de nationale sport honkbal. De FBI zette vervolgens Lance Armstrong (en de hele professionele wielersport) met succes in de beklaagdenbank. Een andere Amerikaanse sport, American Football, werd als gevolg van te grote commerciële invloed (op onder meer speellocaties en scheidsrechters) onder het vergrootglas gelegd. Nu is de belangrijkste sport ter wereld aan de beurt, zeker omdat hoge Amerikaanse bestuurders en investeerders een innige financiële relatie blijken te hebben met de FIFA.

De vraag is of de FBI voldoende macht heeft om van voetbal in al zijn geledingen een gezonde sport te maken. Arrestatie (bestraffing en uitsluiting) van mensen die de sport verkwanselen is niet toereikend. Misschien moeten we het vermaak maar buiten de stadions proberen te zoeken – hoe spannend en aantrekkelijk voetbal ook kan zijn. Daarmee zou je best eens de Blatters kunnen verjagen.

Maar welk vermaak zou dat kunnen zijn? Wat kan de almacht van het voetbal evenaren, laat staan overtreffen?

Deze column is gepubliceerd op 1 juni 2015 op de website http://www.sportenstrategie.nl/

Tags: , , , , , , , , , , , ,

‘Agent, waarom slaat u mij? Ik kom hier voor mijn plezier’

31 mei

Dit verslag schreef ik ’s nachts, zojuist aangekomen in Parijs en nog vol adrenaline, na mijn verwarrende bezoek als verslaggever van NRC Handelsblad aan de wedstrijd Duitsland-Joegoslavië op het WK van 1998 in Lens, Frankrijk.

In Lens staat de wereld op springen, want er is voetbal. Agenten slaan en schoppen bij Duitsland-Joegoslavië in het wilde weg, ook naar journalisten. ‘Ik heb vandaag maar drie klappen gehad, God zij dank.’

LENS, 22 JUNI 1998. ‘Waarom slaat u mij?’ De politieman heft nog een keer zijn gummiknuppel en dreigt weer te slaan. ‘Ik kom hier voor mijn plezier en niet om geslagen te worden, monsieur.’ Maar de politieman krijgt assistentie van drie andere politiemannen. ‘Wegwezen’, schreeuwen ze in koor. ‘U heeft geen parkeerkaart, dus mag u hier niet in. Reservé ou pas reservé. Press? Rien. Alors? Vite, allez, avancer.’ Hij slaat weer en nog een keer. Ik buk tevergeefs.

Wie is er hier overspannen? Ze zijn met velen deze middag, de politie van Lens en omstreken. Er wordt gezegd met zevenhonderd mannen. Ze zijn paraat, ze laten niemand door. Perskaart? Maakt niet uit. Tribunekaartje, waarvoor? Is er hier een voetbalwedstrijd? ’t Zal wel. Er moet opgetreden worden. Grote mannen, kleine mannen, muts schuin op het hoofd, stoer en onverschillig, klaar om te slaan wanneer ze moeten slaan. De wereld staat op springen, want er is voetbal.

Een tiental meters van mij vandaan ligt een jongen op straat te bloeden. Hij heeft een Duitse vlag om zijn lijf gewikkeld en roept dat Duitsland wereldkampioen wordt. Kameraden staan er bij en spuwen vuur naar de politiemannen. Hij heeft toch niks gedaan? Een paar meter verder ligt een jonge vrouw in het gras te huilen. Ze heeft schaafwonden op haar knieën. Ze draagt een voetbalshirt met de naam Mijatovic. Het shirt is besmeurd met bloed. Om haar heen een oudere vrouw en twee kinderen. Mama, mama, huilen ze. Ik kijk er naar, maar ik krijg geen tijd om er lang naar te kijken. Ik krijg een schop en een klap. Waarom? Avancer, vite! De politie heeft geen geduld en mededogen. Waarom ook, het is voetbal.

Na de wedstrijd, Joegoslavië-Duitsland, is de sfeer niet anders. Duizenden en nog eens duizenden Duitsers schreeuwen dat ze über alles zijn. Ze provoceren Joegoslaven en politie. Want ze hebben gelijkgespeeld (2-2). Een Joegoslaaf slaat door en gooit een bierfles naar een Duitser. Het is tijd voor oorlog. Binnen korte tijd is er een handgemeen waar ik heel erg bang van word. Flesjes en stenen vliegen door de lucht. Wie niet wordt geraakt, heeft God op zijn hand. Ik heb vandaag maar drie klappen gehad, God zij dank.

De politie grijpt in met strenge gezichten en harde, echt pijnlijke knuppels. En dan ineens zie ik een man liggen, een politieman, wezenloos, en een andere man, een man met een camera naast zijn hoofd, wezenloos. Het is eigenlijk niet anders dan voor en na elke voetbalwedstrijd die ik de laatste jaren heb meegemaakt. De mensheid is gek geworden. Van voetbal. Niemand heeft overzicht, wie zich in de massa bevindt ziet geen uitweg meer. Nu zijn het Duitsers, opvallend genoeg veel kale, vooral kale Duitsers (neo-nazi’s zeggen ze later), en Joegoslaven, morgen zijn het Engelsen of Nederlanders. Gek, volkomen doorgedraaid door chauvinisme, nationalisme en commercie – het voetbal gaat er kapot aan.

Daniel Nivel is in elkaar geslagen door Duitse hooligans

Daniel Nivel is in elkaar geslagen door Duitse hooligans

Op weg van Lens naar Parijs hoor ik een Frans radiostation, geen station dat ontgaat wat voetbal te bieden heeft. Ik begrijp dat een politieman in coma ligt en een verslaggever van het Braziliaanse televisie-station O Globo gewond is geraakt. De politieman verkeert entre la vie et la mort. Och, waar heb ik het meer gehoord na een voetbalwedstrijd? De waanzin is weer nabij.

In een wegrestaurant halverwege Parijs verdringen zich voetbalsupporters voor een hamburger à cheval. Een bus met Joegoslaven arriveert, nog een bus, nog een bus, zes bussen. Honderden Duitsers, zo’n vijftig Japanners in voetbalshirt, Koreanen, Engelsen, Schotten, Fransen en Jamaicanen in voetbalshirt. Wat doen die hier nou weer? Ze zwaaien met vlaggen met adelaars en doodskoppen. Enkelen slaan het restaurant bijna aan diggelen. Borden worden kapot gegooid tegen de muur. Betaald wordt er nauwelijks. Meisjes in korte rokjes en voetbalshirtjes laten volgens de geest van de tijd hun navels zien en worden lastig gevallen. In een telefooncel wordt gevochten om een meisje. Wie toekijkt wordt bedreigd door met messen gewapende gekken.

Na mijn reis van vijf uur over 180 kilometer, tussen Lens en Parijs, vormt zich tegen middernacht voor de Franse hoofdstad een file van pakweg 30 kilometer. Links en rechts staan auto’s te roken. Mensen in voetbalshirts stappen uit en schreeuwen iets over hoop en glorie. Op de rondweg van Parijs slingeren Jamaicanen op motoren met vlaggen tussen de auto’s door. Botsing volgt op botsing. Sirenes vullen de avond. Op het altijd chaotische circuit van de Arc de Triomphe lopen dronken Argentijnen in blauwwitte voetbalshirts het verkeersplein over. Eén wordt aangereden, maar hij staat zowaar weer op.

‘C’est la folie’, zegt de receptionist van mijn hotel in de binnenstad van Parijs. Ik begrijp hem wanneer ik de televisie aanzet. Ik zie feesten in Buenos Aires, Amsterdam en Teheran. Mensen die in auto’s rondrijden met vlaggen, mensen die gek zijn geworden van voetbal. Mensen die de beste feestvierders van de wereld willen zijn. Dat er niets anders is dan voetbal. Ik heb een buil op mijn achterhoofd van een klap met de gummiknuppel van een politieman die niet meer weet waar hij aan toe is – net zoals ik.

Maar beneden in het café waar de wereld nooit stil staat en de blues hoogtij viert, hoor ik ter afwisseling de gelukkig altijd en eeuwig aanwezige Lou Reed zingen: ‘It’s been a perfect day. You just keep me hanging on.’

Ik verlaat mijn hotelkamer en ga eens stevig drinken. Er is nog hoop.

Later bleek dat de politieman die ik wezenloos op de grond had zien liggen de 43-jarige Daniel Nivel was. Hij was in elkaar geslagen door Duitse hooligans. Nivel lag zes weken in coma. Hij ontwaakte, maar moet sindsdien één oog missen en kan nauwelijks nog praten. Hij kan nooit meer werken. Drie maanden later werd in Keulen een benefietwedstrijd gespeeld voor Nivel en zijn familie. Nivel was aanwezig. In 2000 werd de Daniel Nivel Stichting door de Duitse bond en de FIFA in het leven geroepen, een stichting die onder andere slachtoffers en nabestaanden van geweld rondom voetbal bijstaat. Voorzitter is Sepp Blatter. Sinds 2001 wordt in Leipzig een toernooi gehouden om de Daniel Nivel Cup.

Daniel Nivel met zijn vrouw Lorette tijdens het proces tegen de voetbalsupporters

Daniel Nivel met zijn vrouw Lorette tijdens het proces tegen de voetbalsupporters

Tags: , , , , , , , , ,

Bij de verjaardag van Roberto Baggio, een boeddhist

27 feb

Vanuit hun verschillende invalshoeken voeren Raf Willems en Guus van Holland een wekelijkse briefwisseling met elkaar in deze rubriek Social Football Lab 2020 Histories, op http://www.socialfootballab2020.com

Brief 3:

Waarde Guus,

Ik ken en waardeer je gepassioneerde interesse voor het boeddhisme. Daarom schrijf ik je nu graag over mijn favoriete Italiaanse voetballer – dat verrast je, want je weet dat ik niet van het calcio hou – Roberto Baggio (1967). Hij vierde op 18 februari zijn 48ste verjaardag. Men noemt hem ‘Il Divin Codino’, de goddelijke paardenstaart.

robertobaggio
Baggio opende vorig jaar in Milaan de grootste boeddhistische tempel van Europa. Hij bekeerde zich in 1988 tot de spirituele stroming van het Soka Gakkai Buddhism. Na intensieve gesprekken met een boeddhistische vriend startte hij reeds op zijn 21ste zijn zoektocht naar de staat van geluk ‘via vrede, vrijheid en mededogen’. Wist je dat hij op die wijze probeerde de prestatiestress uit het hoofd te counteren en de bevelen van dwangmatige coaches uit het lichaam?

De speler Roberto werd geëerd om zijn vrije geest en smaakte het applaus van de tegenstander én de publieke opinie bij zijn gedurfde, aparte en tegendraadse keuzes op het veld: 317 doelpunten in 697 matchen tussen 1983 en 2004. Ik haal graag enkele onnavolgbare bewegingen voor de geest. In 1987 besloot hij tot een inspirerende wandeling over het veld van San Siro. Hij scoorde namens La viola – Fiorentina – tegen de rossoneri van Ruud Gullit en Franco Baresi. Na een seconde van verstomming uitte het publiek van… AC Milan zijn dankbaarheid voor zoveel schoonheid. Met zijn superbe slaloms voelde hij zich thuis tussen de renaissancekunst van Florence, Guus.

Maar toen het bestuur van Fiorentina hem in 1990 voor onaanvaardbaar veel geld veilde aan Juventus stond de stad wel in rep en roer: volksopstand met gewonden en arrestanten. Een jaar later weigerde hij zelfs een penalty te trappen tegen ‘zijn paarsen’. De vervanger miste, de Fiorentinafans zongen Baggio de hele match toe tot zijn coach hem uit doffe ellende wisselde. Tegen alle conventies in verliet hij als Juvespeler het veld met een purperen sjaal om de hals. De tifosi van de bianconeri kropten hun wrok op tot hij zich met intelligente goals ook in hun harten speelden tijdens de gewonnen UEFA Cupfinale tegen Borussia Dortmund in 1993.

De bekroning volgde met de uitverkiezing tot Europese Gouden Schoen. Het beste moest nog komen. Zijn intellectuele toets vermengde zich met de wetenschappelijke systematiek van de vernieuwende bondscoach Arrigo Sacchi. Hij bedacht voor hem de vrije, zwervende rol en de Amerikaanse Wereldbekerzomer van 1994 werd die van Roberto Baggio. Aanvankelijk nog controlerend en calculerend, vervolgens dominerend met vijf beslissende doelpunten. In de finale legde hij het Braziliaanse spel aan banden met subtiele variaties in positiespel en balcirculatie. Dat hield hij 120 minuten vol in de verzengende hitte van de Rose Bowl in Los Angeles.

BAGGIO
Bij de laatste trap liet zijn mentale meesterschap over de bal hem in de steek. Il Divin Codino schoot de strafschop hoog over en zocht nadien de eenzaamheid op. Soms is het beeld van de mislukking in de sport mooier dan dat van het succes, Guus.

De passage paste in het scenario van zijn leven. De bewegingen van Baggio stroomden over van energieke harmonie. De ‘goddelijke paardenstaart’ wendde zich tot de ‘kale dalai lama’. Met meditatie, met mildheid bij het menselijke falen, dat was de kern van het door hem omarmde boeddhisme. Niet om de eigen dwalingen goed te praten, Guus, maar om ze een plaats te geven in het panorama van een levensloop. Na zijn loopbaan in 2004 opteerde hij voor sociaal engagement. Hij aanvaardde het ambassadeurschap van de ‘Food Camp; Agriculture Organisation’ van de Verenigde Naties en zette zich in voor allerlei campagnes. Hij ijverde vooral vol genegenheid voor de vrijlating van Aung San Suu Kyi.

baggio prijs
De mensenrechtenactiviste uit Birma/Myanmar won in 1991 de Nobelprijs voor de Vrede maar zuchtte sinds 1989, na de zege van haar partij in de verkiezingen, onder het huisarrest en andere domme dwangmaatregelen van de militaire machthebbers. Voor zijn inzet voor haar werd hij in 2010 in Hiroshima uitgeroepen tot ‘Man of Peace’. Hij omhelsde haar uiteindelijk op 28 oktober 2013 toen hij haar het ereburgerschap van Rome mocht overhandigen. Wist je Guus, dat hij toen volgende woorden sprak: ,,Dear Aung, your strong determination made me think of my Master Daisaku Ikeda: ‘the decisions of human beings determine not only their fate, but also that of the rest of the world.’ Your example and your courage, your non-violent struggle for freedom, dear Aung, have changed the destiny of your people and have also improved our lives.”

Roberto Baggio reageerde vol ontroering op deze ontmoeting. Ik denk dat Il Divin Codino stiekem de vrije vrouw Aung San Suu Kyi ten dans wilde vragen, Guus. Ik gun hem deze dans. De ‘goddelijke paardenstaart’ gaf het wereldvoetbal uiteindelijk een menselijker gelaat. Benieuwd naar je reactie.

Met vriendelijke groet,

Raf

Brief 1: https://guusvanholland.com/2015/02/06/op-6-februari-denk-ik-aan-de-busby-babes/

Brief 2: https://guusvanholland.com/2015/02/20/leonardo-een-kind-en-prooi-van-voetbalhandelaars/

Tags: , , , , , , , , ,

Is Lionel Messi dan toch ook maar een mens?

14 jul

Dit is de twaalfde en laatste aflevering in de serie Wereldbekerbrieven over spelers, scheidsrechters, coaches en supporters (mensen die zich op het WK onderscheiden door sportief maar ook door onsportief gedrag). De Belgische sociaal betrokken voetbaljournalist Raf Willems en ik voeren een briefwisseling voor de website De Aanvoerders. (http://www.deaanvoerders.nl/nieuws)

messi finale

Vriend Raf,

In deze dagen van opportunisme, snelle meningen en ronkende krantenkoppen denk ik aan jou, jij daar op de fiets met je geliefde op weg van Praag naar Dresden. In stilte genietend van het Duitse landschap en heimelijk van de triomf van het Duitse voetbal. Het Duitse voetbal, door jou uitentreuren met nuance verklaard en uitvoerig beschreven in je boek ‘Het Mannschaftswunder. Waarom de Duitsers de besten zijn’ (2012, Arbeiderspers), dat hopelijk nu eindelijk in Nederland en België serieus wordt genomen en gretig aftrek vindt.

Ik denk aan jouw bescheidenheid, een karaktertrek die in deze dagen van kortzichtige superlatieven, onbeschaamde borstklopperij en loze kreten als trots, aangenaam aanvoelt en mijn hoofd weer tot rust brengt. De bescheidenheid die mij doet denken aan Lionel Messi. Ook een man van weinig uitgesproken woorden. Een man die het liefst met een bal speelt, zoals jij met woorden en gedachten.

Tot zover mijn veronderstelde overeenkomsten tussen Messi en jou. Meer is er niet, vermoed ik. Waarom over Messi? Omdat hij mijn laatste aanvoerder is in deze briefwisseling. Omdat ik graag meevoel met mensen die om een of andere reden niet het uiterste uit zichzelf kunnen halen en hun ultieme doel niet bereiken. En nog meer: zo begenadigd zijn, zo verheerlijkt en aanbeden, zo vaak uitgeroepen tot het beste wat voetbal heeft voortgebracht – en dan toch net niet. Het zal je maar overkomen.

Heilig worden verklaard en dan bijna onvermijdelijk ook zelf gaan geloven dat je heilig bent. En dan toch niet het hoogste doel bereiken. Niet wereldkampioen worden, niet op z’n minst de evenknie worden van Maradona of andere voorgaande grootmeesters van het voetbal. Zoals Pelé en Zidane, die net als Maradona wel wereldkampioen werden.

Ik was toch heilig? Ik zou toch wereldkampioen worden? Ik zou toch mijn volk geven waar het nood aan heeft? Ik was uitverkoren, The chosen one. En nu overkomt mij dit. Het lukt me niet meer, het is alsof mijn geest en mijn lichaam het niet meer kunnen opbrengen. Is het voorbij? Ben ik dan toch een mens?

messi triest
Hopelijk hebben de juryleden die de beste voetballer van het WK moesten kiezen, uit humane overwegingen Messi willen eren en hem daarom de gouden bal geschonken. Om aan te geven dat roem vergankelijk is en dat voetbalsterren ook mensen zijn.

De jury is de zogenaamde FIFA Technical Study Group, oftewel TSG. De groep analyseert (zie de website van de FIFA) al ‘ruim veertig jaar wedstrijden op internationale toernooien en signaleert de nieuwste trends uit de sport’. Ze wil het voetbal ‘structureel verbeteren’ en maakt regelmatig rapporten voor de FIFA, die de wereldvoetbalbond weer deelt met voetbalbonden ‘voor trainings- en educatiedoeleinden’.

Aan het hoofd van de groep staat Jean-Paul Brigger, oud-international van Zwitserland en in 1992 verkozen tot speler van het seizoen in de Zwitserse competitie als speler van FC Sion. Naast Brigger telt de groep nog dertien leden. Bekendste naam is Gerard Houllier, de Franse trainer die in 2001 met Liverpool de UEFA Cup won. En dan is er Sunday Oliseh. De Nigeriaanse oud-prof speelde onder meer bij Ajax en kwam voor Nigeria uit op het WK in 1994 en 1998.

Ook zetelen oud-internationals als Theodore Whitmore (meer dan 100 interlands voor Jamaica), Jaime Rodríguez (50 interlands voor El Salvador), Kwok Ka Ming (96 interlands voor Hongkong) en de Soedanese coach Abdel M. Hussein in de TSG.

Mijn boodschap, hopelijk ook van de studiegroep van de FIFA: dat menselijke gaven niet langdurig en grenzeloos zijn. Natuurlijk wil iedereen die zich heeft laten meeslepen in het voetbalfeest alleen erkenning voor de beste. Zoals velen impulsief roepen dat dit WK het beste toernooi aller tijden was. Hoezo? Niet de afschuwwekkende schoppartijen en gruwelijke overtredingen gezien? Nog zelden vertoond. Niet alle voorgaande 19 WK’s gezien? Ach ja, ik roep ook als ik weer een orgasme krijg: de beste, nog nooit zoiets meegemaakt.

Arjen Robben, Toni Kroos, Bastian Schweinsteiger of anderen waren mogelijk de beste. Maar juist Lionel Messi verdient erkenning vanwege zijn menselijkheid. Hij is dus niet onsterfelijk. Dat is allerminst een troost voor hem, alleen een harde confrontatie met zichzelf.

Als de rook om ons hoofd is verdwenen zullen we mogelijk weer helder kunnen zien en denken. Zoals Jogi Löw dat is blijven doen. Een coach, die door ons, Raf, herhaaldelijk is aangeduid als een man met realistische visie en missie. Geen man van grootspraak, geen man die voortdurend openlijk om erkenning vraagt en anderen de les leest of beschuldigt. Zoals Lionel Messi, ook geen man van grootspraak, ook geen man die voortdurend openlijk om erkenning vraagt en anderen de les leest of beschuldigt. Bescheiden mensen dus.

Gewoon, mensen die het beste uit zichzelf willen halen. Maar de ene keer lukt het, de andere keer niet. Zo zijn we toch allemaal, Raf? Zo gaat het in het leven, zo gaat het in voetbal. Het komt zoals het komt. Dat maakt het leven zo waardevol en voetbal zo opwindend.

Om met een boeddhistisch getint gezegde te eindigen: de zin van het leven is het leven zelf.

Heel veel dank voor je brieven, Raf, ik heb ze als wijze lessen ervaren.

Warme groet,
Guus

Eerder verschenen:
10 juli http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/69 (Philipp Lahm, mondig en sociaal betrokken)
8 juli http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/68 (Hopen op Das schöne Spiel van Jogi Bonito)
6 juli http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/67 (Het Maracana van de favela)
30 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/66 (Smeken om bescherming)
27 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/65 (De verboden kus van Iraanse supporters)
24 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/64 (Bakary Gassama)
21 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/63 (Serey Die)
19 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/62 (Chileense supporters)
17 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/61 (Mario Balotelli)
16 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/60 (Vicente Del Bosque)
13 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/59 (Xavi)

Tags: , , , , , , , , , , ,

Philipp Lahm, mondig en sociaal betrokken

11 jul

Dit is de elfde aflevering in de serie Wereldbekerbrieven over spelers, scheidsrechters, coaches en supporters (mensen die zich op het WK onderscheiden door sportief maar ook door onsportief gedrag). De Belgische sociaal betrokken voetbaljournalist Raf Willems en ik voeren een briefwisseling voor de website De Aanvoerders. (http://www.deaanvoerders.nl/nieuws)

lahm

Waarde Guus,

In mijn laatste Wereldbekerbrief richt ik evengoed de blik op Duitsland, meer bepaald op de échte en mondige aanvoerder van de Mannschaft: Philipp Lahm. Hij neemt inderdaad geen blad voor de mond. Hij motiveert zijn verhalen met argumenten. Het vrije woord is voor hem heilig. In 2009 legde zijn club Bayern München hem een boete op van 25.000 euro omdat hij in een krant kritische bedenkingen had gegeven op het gebrek aan beleidsvisie. Dat belette hem niet om door te gaan op deze weg.

Zijn bestsellende boek ‘Der feine Unterschied: Wie man heute Spitzenfussballer wird’ schudde in de herfst van 2011 de Duitse voetbalwereld grondig door elkaar. Lahm schuwde de strubbeling niet en liet zijn ongenoegen over een aantal kwesties van de pagina’s spatten. Hij bekritiseerde zijn ex-trainers, coryfeeën met een fameuze staat van dienst – bij zowel de Mannschaft (Rudi Völler) als Bayern (Otto Hitzfeld). Conservatieve commentatoren schreven schuimbekkend dat Lahm als gevolg van zoveel vrijpostigheid zijn aanvoerdersband diende in te leveren. Bondscoach Löw, ook door jou geprezen Guus, haalde het venijn uit het debat met de droge opmerking dat hij Lahm eens een keer zou inviteren voor een goed gesprek.

De rechtsachter kwam met nog een andere eerlijke mening aanzetten: hij had genoeg van het taboe rond homoseksualiteit in het voetbal. Als aanvoerder van de nationale ploeg opperde hij dit statement in alle helderheid. De geruchten rond zijn eigen geaardheid staken in de sensatiepers onmiddellijk de kop op, ondanks het feit dat hij in de zomer van 2010 zijn vriendin de hand had gevraagd.

Hij profileerde zich ook als ambassadeur bij de Wereld AIDS Dag en steunde een campagne tegen kindermisbruik. Na een bezoek aan de townships van Zuid-Afrika lanceerde hij de eigen Philipp Lahm Stiftung für Sport und Bildung. Die bestaat tot vandaag en steunt kinderen bij, ik citeer even de officiële tekst van de website: ‘de ontdekking en opbouw van hun individuele sportieve en persoonlijke vaardigheden.’ Zowel in Zuid-Afrika als in Duitsland, waar hij vooral oog heeft voor jongeren met een migratie-achtergrond. Net voor het EK van 2012 hield hij een pleidooi voor de bescherming van de mensenrechten in Oekraïne en sprak hij zich ook uit voor de vrijlating van Joelia Tymosjenko. Philipp Lahm wordt beschouwd als een van de beste rechtsachters ter wereld.

Bondscoach Löw overhandigde hem de aanvoerdersband bij het WK 2010 nadat Michael Ballack door een blessure werd geveld. Niet eerder had een speler op de leeftijd van 25 jaar de officiële leiding over de Mannschaft gekregen. Hij gedroeg zich alsof het hem niets deed, ondanks alle heibel in de media. Hij miste geen minuut van de Wereldbeker. Dit was hem ook al gelukt in 2006. Philipp Lahm is een efficiënte ontleder van wedstrijdsituaties. Hij laat zich amper in zijn hemd zetten door zijn directe tegenstander. En onder leiding van Pep Guardiola leerde hij ook nog voetballen op het middenveld, in de 4-1-4-1 als schakel tussen verdediging en aanval.

Philipp Lahm is veelzijdig maar hij is vooral de aanvoerder van de Mannschaft. Mondig, met motivatie.

Benieuwd naar jouw laatste wereldbekerbrief, vriend Guus. Deze correspondentie was mij alvast een waar genoegen. Ik ga nu een weekje fietsen tussen Praag en …Dresden.

Van harte,

Raf Willems

Eerder verschenen:
8 juli http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/68 (Hopen op Das schöne Spiel van Jogi Bonito)
6 juli http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/67 (Het Maracana van de favela)
30 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/66 (Smeken om bescherming)
27 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/65 (De verboden kus van Iraanse supporters)
24 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/64 (Bakary Gassama)
21 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/63 (Serey Die)
19 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/62 (Chileense supporters)
17 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/61 (Mario Balotelli)
16 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/60 (Vicente Del Bosque)
13 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/59 (Xavi)

Tags: , , , , ,

Hopen op Das schöne Spiel van Jogi Bonito

8 jul

Dit is de tiende aflevering in de serie Wereldbekerbrieven over spelers, scheidsrechters, coaches en supporters (mensen die zich op het WK onderscheiden door sportief maar ook door onsportief gedrag). De Belgische sociaal betrokken voetbaljournalist Raf Willems en ik voeren een briefwisseling voor de website De Aanvoerders. (http://www.deaanvoerders.nl/nieuws)

Hier mijn antwoord op Rafs brief Het Maracana van de favela.

Löw

Vriend Raf,

Zoals ik je al schreef kijk ik altijd met speciale belangstelling naar de Duitsers en vooral naar hun coach Joachim Löw. Die nieuwsgierigheid dateert van onze ontmoeting begin 2012 bij jouw uitgever naar aanleiding van het boek ‘Het Mannschaftswunder’ (2012, De Arbeiderspers) van jouw hand. Het was het begin van mijn fascinatie voor het nieuwe Duitse voetbal dat na 2002 begon bij Berti Vogts en waarin Jürgen Klinsmann en Jogi Löw de projectontwikkelaars waren.

Uit jouw boek en zeker uit het boek waaruit je ook inspiratie putte, ‘Joachim Löw und sein Traum vom perfekten Spiel’ (2011, Verlag Die Werkstatt), begreep ik hoe de cultuuromslag in het Duitse voetbal tot stand was gekomen en zich verder ontwikkelde. Ik bracht bezoeken aan Löws biograaf Christoph Bausenwein en bij hem om de hoek in Neurenberg aan lezingen van de Deutsche Akademie für Fusball-Kultur , en raakte onder de indruk van wat zich in Duitsland allemaal afspeelde rond de nieuwe voetbalcultuur.

Löw predikte in stad en land Das schöne Spiel, een weergave van zijn bezoeken aan de Spaanse, Zwitserse, Franse en Hollandse voetbalschool. Zo moesten alle Duitsers voetballen, zo moest de voetbaljeugd worden opgeleid. Voetbal gebaseerd op plezier, balvaardigheid, sportiviteit, samenwerking, compassie en aanvalslust. Het resultaat stond niet voorop, maar het spel. Als het spelers en toeschouwers maar de ultieme spelvreugde verschaft. En: reactievoetbal kan ook mooi zijn, als het maar snel wordt uitgevoerd. Wat Löw toen al predikte, daarvan vind ik nu veel terug bij de visie van Louis van Gaal.

Löw heeft (in eerste instantie als de rechterhand van Jurgen Klinsmann) veel bereikt in Duitsland, waar het voetbal nog meer in populariteit steeg en het voetbal van het nationale elftal aantrekkelijker wat betreft samenspel en techniek dan ooit werd. Maar als het volk (vooral de populistische media) resultaat wil en het de uitschakelingen in halve finales zat is, dient de regisseur van ’s lands voetbal te volgen. Dan maar geen Schönes Spiel. Resultaat, titels wil men. Die roep achtervolgt Löw steeds meer. Winnen van Brazilië in de halve finale en dan de wereldtitel! Maakt niet uit hoe!

De Brazilianen hebben al jaren geleden (werd op het WK 1970 niet het mooiste voetbal gespeeld, met Pelé, Rivelino, Gerson, Carlos Alberto, Jairzinho?) hun Jogo Bonito (mooi voetbal) afgedankt ondanks de aanwezigheid van een onuitputtelijk arsenaal aan balkunstenaars. En het de vrees bestaat dat de Duitsers (onder druk van de media) terugvallen op hun oude Duitse stijl, hoe mooi en snel de combinaties nog vaak zijn. Bovendien houdt de fraaie technicus Mesut Özil zich niet meer staande in het toenemende brute geweld in de Braziliaanse stadions en druipt hij mogelijk anoniem af.

‘Jogi Bonito’ (zoals Löw vaak in Duitsland is genoemd) steunt nog op prachtige voetballers als Philipp Lahm, Mats Hummels, Toni Kroos, Mario Götze, Bastian Schweinsteiger, op de beste (meespelende) doelman Manuel Neuer, de tomeloze spits Thomas Müller (o hoe Duits), Sami Khedira, het soms nog heersende vernuft van Mesut Ozil en het opkomende talent van Mario Gotze. Maar Löw dreigt zijn visie te verliezen.

Toch is en blijft hij als trainer mijn aanvoerder. Hopelijk lukt het hem met Das schöne Spiel de wilde, chaotische Braziliaanse erfgenamen van O Jogo Bonito te overmeesteren.

Want we zijn het toch eens? Wat zich op de Braziliaanse velden afspeelt, is vaak hemeltergend onsportief en vooral ruw. De meeste scheidsrechters kunnen het niet meer aan: hoe nog een wedstrijd volgens de spelregels te laten verlopen als veel spelers meer oog voor de benen van een tegenstander hebben dan voor de bal? Daarom zou winst voor de Duitsers op de Brazilianen wanneer zij ons vergasten op vreugdevol en sportief spel (volgens de leer van Löw) een zegen zijn voor het voetbal. En dan in de finale tegen het Oranje van Louis van Gaal. Twee coaches die van mooi, snel en effectief (reactie)voetbal houden.

Ik houd mijn hart vast tegen de opgewonden Brazilianen, Raf

Warme groet

Guus

Eerder verschenen:
6 juli http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/67 (Het Maracana van de favela)
30 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/66 (Smeken om bescherming)
27 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/65 (De verboden kus van Iraanse supporters)
24 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/64 (Bakary Gassama)
21 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/63 (Serey Die)
19 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/62 (Chileense supporters)
17 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/61 (Mario Balotelli)
16 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/60 (Vicente Del Bosque)
13 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/59 (Xavi)

Tags: , , , ,

Het Maracana van de favela

6 jul

Dit is de negende aflevering in de serie Wereldbekerbrieven over spelers, scheidsrechters, coaches en supporters (mensen die zich op het WK onderscheiden door sportief maar ook door onsportief gedrag). De Belgische sociaal betrokken voetbaljournalist Raf Willems en ik voeren een briefwisseling voor de website De Aanvoerders. (http://www.deaanvoerders.nl/nieuws)

Hier Rafs antwoord op mijn brief Smeken op bescherming.

BRAZIL-FAVELA-MARACANA-DEMOLITION

Waarde Guus,

Ik vertel je vandaag graag even over mijn ontmoeting met Nathanaël. Ze vond plaats tijdens de Confederations Cup precies een jaar geleden. Ik was daar in functie van mijn boek ‘Brasil 14’. Hij vertelde toen over zijn droom, die van een ‘wereldbeker voor straatkinderen’. Die hebben we tijdens het WK 2014 helpen realiseren, onder impuls van mijn gids en Braziliëkenner Patrik Van Hove. Meer dan 600 straatkinderen uit Rio en Recife namen deel aan de alternatieve wereldbeker, waarvan de opbrengst ten goede zal komen aan het project van Nathanaël. Voor mij is hij nu eventjes dé aanvoerder. Verdiep je in zijn verhaal en sta even stil bij zijn situatie.

We staan op wandelafstand van Maracana, in een buurt die nog altijd een kwade naam draagt maar die enige tijd geleden het brandmerk droeg van ‘gevaarlijkste punt van Rio’.

Nathanaël weet er één en ander van, want hij leidde een drugsbende en werd zelfs voor enkele jaren de nor ingedraaid. Daar besloot hij iets zinvols te doen met zijn leven: ,,Dit voetbalveld en deze club zijn geboren aan de waterput die achter het zwembad lag. De herinnering is voor mij blijvend én ingrijpend omdat ze mijn manier van zijn heeft overhoop gegooid. De waterput dus: eerst hebben ze me daar opgepakt en me tot de gevangenis veroordeeld. Toen ik de cel verliet heb ik daar het zaadje geplant. Zoals de bron van het water aangeeft, begreep ik het beeld dat me toeliet om opnieuw te beginnen. Ik stapte op de waterput af en zag in mijn verbeelding het voetbalveld liggen. Bij mijn vrijlating stond het gras één meter hoog. Bij wijze van therapie deed ik het met de sikkel af. Ik kuiste ook met mijn eigen handen het vervallen zwembad op en onderhield het. Met steun van de overheid hebben we dan aan het zwembad een veldje gelegd. Intussen is het dagelijks bestaan hier fel verbeterd. Het geweld in de favela’s komt van de drugsbendes. Er is veel groepsdruk van vrienden onder elkaar en de maffia profiteert daarvan. Er gebeurden hier slechte dingen.”

Nathanaël trilt even van emotie en herhaalt de zin een keer of vijf. Hij gaat nog even terug naar het verleden: ,,Destijds waren er geen sociale werkers in de favela’s en konden de zwarten niet naar school. De donkere kinderen moesten op jonge leeftijd aan de slag en wegens gebrek aan alternatief betekende dat vaak de drugseconomie. Sinds we begonnen zijn met ons voetbalveld stellen we vast dat het gebruik onder jongeren afneemt in deze omgeving. We hebben voetbalverenigingen georganiseerd. Elke zaterdag en zondag voetballen hier nu zestien clubs uit de favela en komen er meer dan drieduizend mensen kijken. Alle poorten gaan open voor ons buurtvoetbal. Er wordt vrijwel dagelijks getraind op wat wij omschrijven als ‘Villa Olimpica’. Dit veld is onze Maracana, het is van deze favela, het is van ons. Ik garandeer je volgend driehoekje: door het voetbal daalde zowel het aantal drugsverslaafden als geweldplegingen als moorden. Dat verband is zo duidelijk als twee plus twee vier is. Als jongeren de bal zien en zich samen amuseren, dan blijven ze van de drugs af. Ik heb gekozen voor de verandering. Deed ik dit niet, dan zat ik hier niet maar lag ik onder de grond. Het voetbalveld dient voor de mensen van de favela als ontmoetingplaats en om van het leven te genieten. Ik bleef hier hangen, ben hier getrouwd en heb twee kinderen. Terwijl ik destijds in de hardste gevangenis van Rio verbleef waar de politie ons zeer agressief behandelde. Wanneer ik vandaag door de straten van de favela loop, dan verwittigt men mij wanneer er problemen dreigen te ontstaan. Men ziet in mij de geschikte bemiddelaar. We hebben twintig jeugdelftallen. Als er veel volk komt, zorgt één straat van de bairro voor de beveiliging. We hebben in wezen de politie niet nodig. Dat noemt men zelforganisatie.”

BRAZIL-FAVELA-MARACANA-DEMOLITION
Nathanaël doet zijn verhaal met gereserveerde trots. Hij is zich bewust van zijn verleden maar speelt ook zijn toekomstige troeven uit: ,,Ik heb een droom: een uitwisseling van ons project met kinderen uit andere favela’s in Rio. Vanuit de boodschap: het voetbal kan marcheren als opvoedkundig en vredelievend element. Het kan het geweld in de favela afremmen en zelfs stoppen. Voetbal als moment om te ‘relaxen’. Als alternatief voor de vechtpartij. Dat tracht ik hen bij te brengen. En het voelt goed aan. Ik vergeet nooit hoe het begon: met een waterput.”

Rondom het veld zie ik bomen met gele seringen. Waar eens die waterput moet hebben gestaan.’

Ik krijg er nog steeds eventjes koud en warm tegelijk van, vriend Guus. Wat jij?
Maar ik ben vooral bij dat we die ‘Wereldbeker Straatkinderen’ tot een goed einde hebben gebracht. Voor meer info, lees: http://www.favelabrasil14.be. Warm aanbevolen.

Van harte,

Raf Willems

Eerder verschenen:
30 juli http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/66 (Smeken om bescherming)
27 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/65 (De verboden kus van Iraanse supporters)
24 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/64 (Bakary Gassama)
21 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/63 (Serey Die)
19 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/62 (Chileense supporters)
17 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/61 (Mario Balotelli)
16 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/60 (Vicente Del Bosque)
13 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/59 (Xavi)

Tags: , , , ,

Smeken om bescherming

1 jul

Dit is de achtste aflevering in de serie Wereldbekerbrieven over spelers, scheidsrechters, coaches en supporters (mensen die zich op het WK onderscheiden door sportief maar ook door onsportief gedrag). De Belgische sociaal betrokken voetbaljournalist Raf Willems en ik voeren een briefwisseling voor de website De Aanvoerders. (http://www.deaanvoerders.nl/nieuws)

Hier mijn antwoord op mijn brief over de verboden kus van Iraanse supporters

robben dive
Vriend Raf,

Die kus die twee Iraanse supporters elkaar demonstratief gaven, waarover jij mij in de vorige brief schreef, staat voor mij voor universele verbroedering en liefde. Om daarvan juist in een voetbalstadion te getuigen, is ontroerend en zet me aan het denken. Werd er op het veld ook maar meer aan verbroedering gedaan.

Ik zou graag in navolging van jou een maatschappelijk probleem willen aandragen. Maar dat kun jij beter, daar ben jij een meester in. Bovendien word ik tijdens het WK steeds meer geraakt door gedrag dat in niets op verbroedering lijkt. Zodra de volksliederen verstomd zijn, worden motto’s als Respect en Fair Play verdrongen.

De belangen zijn groot. Nationale eer, roem, geld. Wie wint is een held, wie verliest wordt verstoten of besmeurd met pek en veren. Zelfs in serieuze media krijgt het onderbuikgevoel bij de prestaties van topsporters steeds meer ruimte. Ik wil best begrijpen dat veel voetballers op een WK alle middelen aangrijpen om te winnen of gewoon hun verstand verliezen.

Neem Arjen Robben, momenteel de held van de natie Nederland. Een opwindende voetballer die van de ene minuut op de andere een wedstrijd kan doen kantelen én beslissen. Razendsnel, technisch begaafd en gezegend met een uitstekende, vaak doeltreffende, traptechniek. Als tegenstander sta je meestal machteloos, vooral als je hem in je eentje moet bestrijden.

Hoe kun je hem met sportieve middelen bestrijden? Is dat überhaupt mogelijk? Vrijwel niet. Je wordt er gek van. Maar gekker word je wanneer hij ineens gaat liggen, zonder dat je hem geraakt hebt. En nog gekker als hij dat met veel misbaar en geschreeuw doet, in de hoop dat de scheidsrechter hem een vrije trap (of liever: strafschop) geeft. Razend word je. Je staat machteloos. Zelfs de scheidsrechter, de man van wie je ten einde raad hulp verwacht, staat machteloos.

Robben heeft een excuus voor zijn misbaar en schwalbes. Hij is al zo vaak geschopt door onbeholpen, brute verdedigers. Hij is al zo vaak geblesseerd geraakt, dat de angst om weer weken, maanden of langer wedstrijden te moeten missen diep zit. Het is smeken om bescherming. En dan is er nog zijn voorbeeldige verbetenheid, de absolute wil om te winnen en er alles uit te slepen wat mogelijk is.

Ik weet het niet, Raf. Zo is er altijd een excuus. Voor al die voetballers die om een of andere reden de spelregels overtreden. Het klinkt als van wielrenners die doping nemen omdat zij anders de wedstrijden niet kunnen volbrengen (laat staan winnen), de sponsors niet kunnen behagen en de supporters, de media en de natie niet teleur willen stellen. En: omdat iedereen het doet. Omdat iedereen de spelregels overtreedt. Of omdat het nu eenmaal bij topsport hoort?

Ik schrijf dit niet om Arjen Robben te veroordelen. Ik zie dat niet als mijn taak. En: misschien zou ik in zijn belangrijke, uitverkoren positie ook vallen over een been van een tegenstander dat er niet is. Ik wil hem en het gedrag van al die voetballers (en topsporters in het algemeen) zeker leren begrijpen. Maar ik vraag me wel af of de amateurvoetballers en junioren zich straks ook zo gaan gedragen (of misdragen) als veel spelers op het WK? Want winnen ten koste van alles, dat moet. Toch?

Daar is Arjen Robben in zijn jacht op de wereldtitel natuurlijk niet mee bezig. Scoren en winnen, daar gaat het om. Wie niet scoort en niet wint heeft afgedaan.

Verbroedering, Raf, zoals bij die kus van Iraanse supporters, is een betrekkelijk begrip bij het bedrijven van topsport in het algemeen en voetbal in het bijzonder.

Ik geniet, Raf. Zeker ook van Arjen Robben. Laat dat duidelijk zijn. Ik raak opgewonden en laat me meeslepen door oergevoelens. Wat doet voetbal toch met een mens? Begrijp jij het?

Vriendelijke groet,

Guus

Eerder verschenen:
27 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/65 (De verboden kus van Iraanse supporters)
24 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/64 (Bakary Gassama)
21 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/63 (Serey Die)
19 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/62 (Chileense supporters)
17 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/61 (Mario Balotelli)
16 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/60 (Vicente Del Bosque)
13 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/59 (Xavi)

Tags:

De verboden kus van Iraanse supporters

28 jun

Dit is de zevende aflevering in de serie Wereldbekerbrieven over spelers, scheidsrechters, coaches en supporters (mensen die zich op het WK onderscheiden door sportief maar ook door onsportief gedrag). De Belgische sociaal betrokken voetbaljournalist Raf Willems en ik voeren een briefwisseling voor de website De Aanvoerders. (http://www.deaanvoerders.nl/nieuws)

Hier Rafs antwoord op mijn brief over scheidsrechter Bakary Gassama.

Waarde Guus,

worldcupkiss
Hashtag=WorldCupKiss. Hierover vertel ik je vandaag. De Iraanse journaliste Negar Mojtahedi schreef de dag na Argentinië-Iran op de gezaghebbende website The Huffington Post: ‘Een Iraans koppel, waarvan de vrouw de vlag op haar hoofd droeg, wisselde een kus uit met elkaar. Het statement was gemaakt. De foto werd verspreid over de hele wereld via de weg van de sociale media, onder de hashtag = WorldCupKiss.’ Het gebeurde voor aanvang van het duel, het statement was inderdaad gemaakt: kussen in het openbaar is verboden in het ‘Iran van de imams’.

Een Iraanse vrouw verscheen in beeld, met rood-wit-groene strepen in het aangezicht. De NOS-commentator beschreef haar als ware ze een visioen. Hij zei: ‘In Iran is het niet mogelijk dat vrouwen naar het stadion komen om sportwedstrijden te bekijken.’

In Iran is het ook niet mogelijk dat televisiekijkers met de aanwezigheid van vrouwen in een stadion worden geconfronteerd, want de overheid censureert en zendt met enige vertraging uit. De Iraanse fans in Belo Horizonte waren voornamelijk dissidenten die het land noodgedwongen de rug toegekeerd hadden na de islamistische staatsgreep van Ayatollah Khomeini in 1979. Van toen af was het gedaan met de vrouwenrechten, met de democratische rechten en vrijheden tout court.

Op de dag van de wedstrijd verscheen een oproep van Rousari Sefid-ha, een groep van vrouwelijke activisten onder invloed van mensenrechtenstrijdster Leila Mouri die zich tooien met witte hoofddoeken met daarop de leuze ‘Mijn deel? De helft van Azadi!’. Azadi, dat weet je waarschijnlijk wel, Guus, is de naam van het nationale voetbalstadion dat ironisch genoeg in de Perzische taal ‘vrijheid’ betekent. In april 2006 publiceerde de beweging Rousari Sefid-ha een manifest om zonder enige begrenzing vrouwen toe te laten in Azadi.

Ze deed dat in het kader van haar deelname aan de clandestiene prent ‘Off-Side’ van Jafar Panahi, de cinefiele criticus van de religieuze dictatuur in zijn land. Hij valt vaak in de internationale prijzen met zijn ironische films. Zo geschiedde ook met Off-Side, dat het verhaal brengt van een meisje dat als jongen verkleed in het stadion probeert te glippen om de wedstrijden van Iran te zien. Als ze gesnapt wordt, komt ze in een open cel terecht om van daaruit naar het politiekantoor te worden overgebracht. Op ludieke wijze kegelt Panahi deze ridicule regel omver: ‘Hoe kan je iemand het recht om een voetbalmatch te zien, ontzeggen?’

Guus, ik begrijp het niet. De aanhangers van Rousari Sefid-ha waren op het WK van 2006 in Duitsland aanwezig en ze betoogden op hetzelfde ogenblik in Teheran. De religieuze politie sloeg hun demonstraties uit elkaar. De vrouwen riskeerden zware straffen omdat ze toch in het nationale stadion Azadi proberen te komen: met platgedrukte borsten, gladgeschoren schedels en slobberige mannenkleren.

De beweging bestaat sinds de kwalificatie van Iran in december 1997 voor het WK van 1998. Duizenden fans kwamen toen op straat en vrouwen gooiden in het openbaar hun hoofddoek af en stroomden tussen de mannen het Azadi in. Het is intussen een beproefd recept geworden bij grote overwinningen van het Iraanse nationale elftal. Telkens scanderen de voetbalfans dan ‘zindibad azadi’ of ‘lang leve de vrijheid’. Steeds meer vrouwen mengen zich onder de demonstranten. Eén vrouw deed het opnieuw, net voor Argentinië-Iran, met haar Hashtag=WorldCupKiss.

Ik heb diep respect voor haar Guus,

Van harte,

Raf Willems

Eerder verschenen:
24 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/64 (Bakary Gassama)
21 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/63 (Serey Die)
19 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/62 (Chileense supporters)
17 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/61 (Mario Balotelli)
16 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/60 (Vicente Del Bosque)
13 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/59 (Xavi)

Tags: , , , , ,

Serey Die, Oliver Sacks en emotionele breekbaarheid

22 jun

Dit is de vijfde aflevering in de serie Wereldbekerbrieven over spelers, scheidsrechters, coaches en supporters (mensen die zich op het WK onderscheiden door sportief maar ook door onsportief gedrag). De Belgische sociaal betrokken voetbaljournalist Raf Willems en ik voeren een briefwisseling voor de website De Aanvoerders. (http://www.deaanvoerders.nl/nieuws)

Het antwoord van Raf op mijn brief over de Chileense supporters:

Serey Die
Waarde Guus,

Je vraagt me om samen met jou het Chileens volkslied te zingen? Ik voel me vereerd maar ik betwijfel sterk of het een goed idee is. Ik veroorloof me even een persoonlijke ontboezeming.

Mijn vrouw Leen – and love of my life – werkt als verpleegkundige in een zorgcentrum voor mensen die lijden aan de ziekte van Alzheimer. Daar ontwierp ze met twee collega’s een muzikaal dementieproject dat was gebaseerd op een documentaire die ze had gezien over het werk van Oliver Sacks, de beroemde Britse onderzoeker. Die toonde aan hoe muziek een helende rol kan spelen bij mensen met geheugenverlies. Vanuit die inspiratie richtten ze – what’s in a name – The Homesisters op, een coverbandje met klassiekers uit country, pop en folk van de jaren vijftig tot vandaag. Drie vrouwenstemmen – hoog, laag en midden – met mannelijke begeleiding op akoestische gitaar. Met mij als presentator, lees:flauwe grappenmaker van dienst.

The Homesisters treden op voor zorgcentra en hun bejaarde bewoners en verzorgen ook de muzikale omlijsting van mijn voordrachtentour ‘Hoe kan voetbal de wereld redden?’. Wat is de running gag van de band? Omdat ik me geregeld probeerde op te dringen als vierde stem bij een refrein, luidde het antwoord van The Homesisters altijd: ‘Enkel als je micro afstaat.’ Dus, neen waarde Guus, laten we dat samen zingen nog maar even vergeten. Het Chileens volkslied gaat zeker mijn petje te boven.

Ik leg echter wèl een link van Oliver Sacks naar Serey Die, speler van Ivoorkust.

Emotie. Muzikale emotie. Oliver Sacks, de Britse professor in de neurologische wetenschap aan de New York University, schreef er een baanbrekend boek over: Musicopholia. Tales of Music and the Brain. Vertellingen over muziek en het menselijk brein. Sacks onderzocht wat muziek met de mens doet en ontdekte hoe melodie of ritmiek op een mysterieuze wijze het brein én daarom de hele mens beïnvloedt. Hij besloot: ‘All of us have music in our heads.’

Daaraan dacht ik toen Serey Die bij het Ivoriaanse volkslied zijn aandoening met de wereld deelde. Toen het publiek in het stadion – voor het merendeel Colombiaanse fans – de beelden op scherm te zien kreeg, volgde een spontaan en empathisch applaus. Het sentiment van Serey was authentiek en dat werd op die wijze herkend en begrepen door de ‘vijandige’ supporters.

Emotionele breekbaarheid hoort bij het voetbal, vandaar het universele succes van een song als You’ll never walk alone. Een optreden tijdens een Wereldbeker verhevigt blijkbaar de passionele betrokkenheid en een nationale hymne roept gevoelens op van eenheid. Een vorm van eenheid die het best kan worden samengevat door het Engelse begrip ‘unity‘. Dat is een verklaringsmodel voor de tranen van Serey.

Een tweede verheldering kan liggen in de specifieke Ivoriaanse context. Het land balanceerde het voorbije decennium enkele keren op de rand van een burgeroorlog. Onder aanvoering van de charismatische Didier Drogba bedaarden Les Eléphants soms de overkokende gemoederen. Dankzij de ‘Olifanten’ verzoenden vijandelijke bevolkingsdelen zich enkele keren met elkaar. Daarom betokkelt elk optreden van Ivoorkust de gevoeligste snaar. Dat bleek uit de wijze waarop ploeggenoten Zokora, Aurie en Tioté zich meteen ontfermden over de man met de blondgele mohawk op de kale schedel.

De wenende Serey Die is een beeld dat verbonden zal blijven met Brazil 14. Omwille van het waarachtige, het broze en het diepmenselijke. Waarom beweegt de combinatie voetbal en muziek ons tot tranen toe? Vroeg of laat zingen we samen een voetbalsong, Guus, dat spreekt! Met The Homesisters op de achtergrond.

Van harte,

Raf Willems

Eerder verschenen:
19 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/62 (Chileense supporters)
17 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/61 (Mario Balotelli)
16 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/60 (Vicente Del Bosque)
13 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/59 (Xavi)

Tags: , , , ,

%d bloggers liken dit: