Dit is de negende aflevering in de serie Wereldbekerbrieven over spelers, scheidsrechters, coaches en supporters (mensen die zich op het WK onderscheiden door sportief maar ook door onsportief gedrag). De Belgische sociaal betrokken voetbaljournalist Raf Willems en ik voeren een briefwisseling voor de website De Aanvoerders. (http://www.deaanvoerders.nl/nieuws)
Hier Rafs antwoord op mijn brief Smeken op bescherming.
Waarde Guus,
Ik vertel je vandaag graag even over mijn ontmoeting met Nathanaël. Ze vond plaats tijdens de Confederations Cup precies een jaar geleden. Ik was daar in functie van mijn boek ‘Brasil 14’. Hij vertelde toen over zijn droom, die van een ‘wereldbeker voor straatkinderen’. Die hebben we tijdens het WK 2014 helpen realiseren, onder impuls van mijn gids en Braziliëkenner Patrik Van Hove. Meer dan 600 straatkinderen uit Rio en Recife namen deel aan de alternatieve wereldbeker, waarvan de opbrengst ten goede zal komen aan het project van Nathanaël. Voor mij is hij nu eventjes dé aanvoerder. Verdiep je in zijn verhaal en sta even stil bij zijn situatie.
We staan op wandelafstand van Maracana, in een buurt die nog altijd een kwade naam draagt maar die enige tijd geleden het brandmerk droeg van ‘gevaarlijkste punt van Rio’.
Nathanaël weet er één en ander van, want hij leidde een drugsbende en werd zelfs voor enkele jaren de nor ingedraaid. Daar besloot hij iets zinvols te doen met zijn leven: ,,Dit voetbalveld en deze club zijn geboren aan de waterput die achter het zwembad lag. De herinnering is voor mij blijvend én ingrijpend omdat ze mijn manier van zijn heeft overhoop gegooid. De waterput dus: eerst hebben ze me daar opgepakt en me tot de gevangenis veroordeeld. Toen ik de cel verliet heb ik daar het zaadje geplant. Zoals de bron van het water aangeeft, begreep ik het beeld dat me toeliet om opnieuw te beginnen. Ik stapte op de waterput af en zag in mijn verbeelding het voetbalveld liggen. Bij mijn vrijlating stond het gras één meter hoog. Bij wijze van therapie deed ik het met de sikkel af. Ik kuiste ook met mijn eigen handen het vervallen zwembad op en onderhield het. Met steun van de overheid hebben we dan aan het zwembad een veldje gelegd. Intussen is het dagelijks bestaan hier fel verbeterd. Het geweld in de favela’s komt van de drugsbendes. Er is veel groepsdruk van vrienden onder elkaar en de maffia profiteert daarvan. Er gebeurden hier slechte dingen.”
Nathanaël trilt even van emotie en herhaalt de zin een keer of vijf. Hij gaat nog even terug naar het verleden: ,,Destijds waren er geen sociale werkers in de favela’s en konden de zwarten niet naar school. De donkere kinderen moesten op jonge leeftijd aan de slag en wegens gebrek aan alternatief betekende dat vaak de drugseconomie. Sinds we begonnen zijn met ons voetbalveld stellen we vast dat het gebruik onder jongeren afneemt in deze omgeving. We hebben voetbalverenigingen georganiseerd. Elke zaterdag en zondag voetballen hier nu zestien clubs uit de favela en komen er meer dan drieduizend mensen kijken. Alle poorten gaan open voor ons buurtvoetbal. Er wordt vrijwel dagelijks getraind op wat wij omschrijven als ‘Villa Olimpica’. Dit veld is onze Maracana, het is van deze favela, het is van ons. Ik garandeer je volgend driehoekje: door het voetbal daalde zowel het aantal drugsverslaafden als geweldplegingen als moorden. Dat verband is zo duidelijk als twee plus twee vier is. Als jongeren de bal zien en zich samen amuseren, dan blijven ze van de drugs af. Ik heb gekozen voor de verandering. Deed ik dit niet, dan zat ik hier niet maar lag ik onder de grond. Het voetbalveld dient voor de mensen van de favela als ontmoetingplaats en om van het leven te genieten. Ik bleef hier hangen, ben hier getrouwd en heb twee kinderen. Terwijl ik destijds in de hardste gevangenis van Rio verbleef waar de politie ons zeer agressief behandelde. Wanneer ik vandaag door de straten van de favela loop, dan verwittigt men mij wanneer er problemen dreigen te ontstaan. Men ziet in mij de geschikte bemiddelaar. We hebben twintig jeugdelftallen. Als er veel volk komt, zorgt één straat van de bairro voor de beveiliging. We hebben in wezen de politie niet nodig. Dat noemt men zelforganisatie.”
Nathanaël doet zijn verhaal met gereserveerde trots. Hij is zich bewust van zijn verleden maar speelt ook zijn toekomstige troeven uit: ,,Ik heb een droom: een uitwisseling van ons project met kinderen uit andere favela’s in Rio. Vanuit de boodschap: het voetbal kan marcheren als opvoedkundig en vredelievend element. Het kan het geweld in de favela afremmen en zelfs stoppen. Voetbal als moment om te ‘relaxen’. Als alternatief voor de vechtpartij. Dat tracht ik hen bij te brengen. En het voelt goed aan. Ik vergeet nooit hoe het begon: met een waterput.”
Rondom het veld zie ik bomen met gele seringen. Waar eens die waterput moet hebben gestaan.’
Ik krijg er nog steeds eventjes koud en warm tegelijk van, vriend Guus. Wat jij?
Maar ik ben vooral bij dat we die ‘Wereldbeker Straatkinderen’ tot een goed einde hebben gebracht. Voor meer info, lees: http://www.favelabrasil14.be. Warm aanbevolen.
Van harte,
Raf Willems
Eerder verschenen:
30 juli http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/66 (Smeken om bescherming)
27 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/65 (De verboden kus van Iraanse supporters)
24 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/64 (Bakary Gassama)
21 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/63 (Serey Die)
19 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/62 (Chileense supporters)
17 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/61 (Mario Balotelli)
16 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/60 (Vicente Del Bosque)
13 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/59 (Xavi)
guusvanholland 
Geef een reactie