Hoe laat je liefde zien? Wat doe je om te tonen dat je lief en vriendelijk wilt zijn voor anderen? Raak je hem of haar aan? Streel je? Doe je ‘alles’ voor die ander? Zeg je nooit ‘nee’? Het zijn vragen die mij kwellen als ik meen lief en vriendelijk te moeten zijn. Vooral de vraag ‘hoe doe ik dat zonder er iets voor terug te krijgen?’ houdt me bezig. Ik zeg ‘dag’ of ‘hallo’ tegen iemand die ik op straat tegenkom, ik ben dus vriendelijk tegen hem of haar. Maar wil ik er iets mee bereiken? Wil ik dat de ander ‘hallo’ of ‘dag’ tegen mij zegt? Of ben ik zomaar spontaan, vriendelijk en lief?
Spontaan lief en vriendelijk zijn, vind ik moeilijk. Ik doe het (nog steeds) niet zonder een doel, met het doel er iets (liefs of vriendelijks) voor terug te krijgen. Ik heb het gevoel te investeren. Als ik nou maar lief en vriendelijk ben, hem of haar streel dan wel met een lach tegemoet treed of een hand geef, vindt de ander mij ook lief en vriendelijk en die ander mij meer waarderen. Zoiets.
Daarom vinden anderen me zo aardig en vriendelijk, vermoed ik. Daarom vindt mijn partner mij vaak zo aardig. Die houding heeft mij veel opgeleverd in mijn leven. Mensen vinden mij zo aardig! ‘Hij (ik) kijk(t) zelden of nooit boos, hij moppert zelden, hij blijft vriendelijk.’ Ach, wat ben ik toch een lieve man!
Mijn partner weet wel beter, mensen die mij goed kennen ook. Ik vergelijk mezelf weleens met een winkelbediende die de hele dag aardig en vriendelijk is, vooral met het doel zoveel mogelijk te verkopen. Die komt dan ’s avonds thuis, zakt onderuit op de bank, heeft geen zin in koken want neemt liever een borrel, zet de televisie aan en snauwt tegen zijn huisgenoten – moe van de hele dag aardig, vriendelijk en lief zijn.
Tijdens mijn boeddhistische cursus Liefdevolle Vriendelijkheid, een ander perspectief op geluk aan de hand van het gelijknamige boek van Sharon Salzberg (een prominente Amerikaanse meditatieleraar) werd ons aangeraden bij het moment stil te staan wanneer je lief en vriendelijk bent. Wat voel je dan? Waarom doe je het? Wat gebeurt er met je? Ik volgde de raad op en merkte (voelde) dat ik met mijn gedrag vaak juist vroeg om winst – in ieder geval om respons
Dat was heel confronterend. Vooral pijnlijk, omdat ik dat niet echt wilde. Dat heeft mij kracht en energie gekost – ik werd er echt moe van. Ik wil niet leven door mijzelf te verkopen alsof ik een winkelbediende ben. Ik wil echt lief en vriendelijk zijn, ik wil mensen lief en vriendelijk tegemoet treden omdat ik iets te geven heb, zonder winstoogmerk. Vrijgevig zijn, een ander gunnen wat hij waarschijnlijk (ook) nodig heeft. Matthieu Ricard heeft daar een heel dik over geschreven: Altruïsme, de kracht van compassie. Geven zonder iets terug te verlangen. Onbaatzuchtig zijn.
Zo probeer ik mijn houding ten opzichte van anderen een minder egoïstische draai te geven. Het gaat niet (alleen) om mij, maar om anderen. Andere mensen geven wat ze mogelijk gelukkig maakt. Gewoon door ze lief en vriendelijk te benaderen, te begroeten of wat ook.
Nu ik dat steeds meer doe, vriendelijk en lief (écht!) te zijn zonder winstoogmerk, voel ik mij gelukkiger. Ik groet en buig nu voor anderen zonder er iets mee te willen winnen. In het studieboek probeert Sharon Salzberg uit te leggen wat het met je doet wanneer je geeft – ze noemt het de kracht van vrijgevigheid. Wij hebben bijna allemaal al genoeg, we hoeven meestal niet meer dan we al hebben. Waarom dan niet iets (weg)geven?
Hoe het werkt, is domweg doen: ondervinden wat het met je doet. Ik merk dat ik liever ben, meer geef, meer mezelf minder wil belonen voor wat ik doe. Ik kan zowaar bijna altijd geven, zonder er iets voor terug te krijgen. Hoe moeilijk ik dat ook vind (jarenlange conditionering richt veel schade aan), ik krijg meer dan mijn bedoeling is. Ik krijg liefde en vriendelijkheid. Geluk komt dichterbij. Gewoon door niet op antwoord te wachten. Gewoon lief en vriendelijk zijn.
De auteur is bestuurslid van Shambhala Leiden
Deze column wordt binnenkort gepubliceerd op de website http://www.vriendenvanboeddhisme.nl
guusvanholland 
Plaats een reactie