Dit is de vijfde aflevering in de serie Wereldbekerbrieven over spelers, scheidsrechters, coaches en supporters (mensen die zich op het WK onderscheiden door sportief maar ook door onsportief gedrag). De Belgische sociaal betrokken voetbaljournalist Raf Willems en ik voeren een briefwisseling voor de website De Aanvoerders. (http://www.deaanvoerders.nl/nieuws)
Het antwoord van Raf op mijn brief over de Chileense supporters:
Waarde Guus,
Je vraagt me om samen met jou het Chileens volkslied te zingen? Ik voel me vereerd maar ik betwijfel sterk of het een goed idee is. Ik veroorloof me even een persoonlijke ontboezeming.
Mijn vrouw Leen – and love of my life – werkt als verpleegkundige in een zorgcentrum voor mensen die lijden aan de ziekte van Alzheimer. Daar ontwierp ze met twee collega’s een muzikaal dementieproject dat was gebaseerd op een documentaire die ze had gezien over het werk van Oliver Sacks, de beroemde Britse onderzoeker. Die toonde aan hoe muziek een helende rol kan spelen bij mensen met geheugenverlies. Vanuit die inspiratie richtten ze – what’s in a name – The Homesisters op, een coverbandje met klassiekers uit country, pop en folk van de jaren vijftig tot vandaag. Drie vrouwenstemmen – hoog, laag en midden – met mannelijke begeleiding op akoestische gitaar. Met mij als presentator, lees:flauwe grappenmaker van dienst.
The Homesisters treden op voor zorgcentra en hun bejaarde bewoners en verzorgen ook de muzikale omlijsting van mijn voordrachtentour ‘Hoe kan voetbal de wereld redden?’. Wat is de running gag van de band? Omdat ik me geregeld probeerde op te dringen als vierde stem bij een refrein, luidde het antwoord van The Homesisters altijd: ‘Enkel als je micro afstaat.’ Dus, neen waarde Guus, laten we dat samen zingen nog maar even vergeten. Het Chileens volkslied gaat zeker mijn petje te boven.
Ik leg echter wèl een link van Oliver Sacks naar Serey Die, speler van Ivoorkust.
Emotie. Muzikale emotie. Oliver Sacks, de Britse professor in de neurologische wetenschap aan de New York University, schreef er een baanbrekend boek over: Musicopholia. Tales of Music and the Brain. Vertellingen over muziek en het menselijk brein. Sacks onderzocht wat muziek met de mens doet en ontdekte hoe melodie of ritmiek op een mysterieuze wijze het brein én daarom de hele mens beïnvloedt. Hij besloot: ‘All of us have music in our heads.’
Daaraan dacht ik toen Serey Die bij het Ivoriaanse volkslied zijn aandoening met de wereld deelde. Toen het publiek in het stadion – voor het merendeel Colombiaanse fans – de beelden op scherm te zien kreeg, volgde een spontaan en empathisch applaus. Het sentiment van Serey was authentiek en dat werd op die wijze herkend en begrepen door de ‘vijandige’ supporters.
Emotionele breekbaarheid hoort bij het voetbal, vandaar het universele succes van een song als You’ll never walk alone. Een optreden tijdens een Wereldbeker verhevigt blijkbaar de passionele betrokkenheid en een nationale hymne roept gevoelens op van eenheid. Een vorm van eenheid die het best kan worden samengevat door het Engelse begrip ‘unity‘. Dat is een verklaringsmodel voor de tranen van Serey.
Een tweede verheldering kan liggen in de specifieke Ivoriaanse context. Het land balanceerde het voorbije decennium enkele keren op de rand van een burgeroorlog. Onder aanvoering van de charismatische Didier Drogba bedaarden Les Eléphants soms de overkokende gemoederen. Dankzij de ‘Olifanten’ verzoenden vijandelijke bevolkingsdelen zich enkele keren met elkaar. Daarom betokkelt elk optreden van Ivoorkust de gevoeligste snaar. Dat bleek uit de wijze waarop ploeggenoten Zokora, Aurie en Tioté zich meteen ontfermden over de man met de blondgele mohawk op de kale schedel.
De wenende Serey Die is een beeld dat verbonden zal blijven met Brazil 14. Omwille van het waarachtige, het broze en het diepmenselijke. Waarom beweegt de combinatie voetbal en muziek ons tot tranen toe? Vroeg of laat zingen we samen een voetbalsong, Guus, dat spreekt! Met The Homesisters op de achtergrond.
Van harte,
Raf Willems
Eerder verschenen:
19 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/62 (Chileense supporters)
17 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/61 (Mario Balotelli)
16 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/60 (Vicente Del Bosque)
13 juni http://www.deaanvoerders.nl/nieuws/59 (Xavi)
guusvanholland 