Het feest is al begonnen. Ze konden niet wachten. Al zo lang in quarantaine, het werd weer eens tijd voor een feestje. Maakt niet uit waarvoor, als de vlag maar uit kan, de hoedjes weer op kunnen, de juichcapes weer om de schouders kunnen en de polonaise met de Snollebollekes kan beginnen. Oranje, er is maar één kleur die vanaf nu bestaat. Wel of niet zonder vaccinatieprik, er gaat gefeest worden.
Of Oranje nu presteert of niet, de gedwongen rustpauze als gevolg van dat zogenaamde virus heeft lang genoeg geduurd. De mondkapjes kunnen weg, er kan weer omhelsd worden en zelfs gezoend. Wat anderhalve meter? Wat een maximaal aantal personen in de huiskamer? Wat niet in het stadion om te juichen en de polonaise te lopen?
We doen het thuis wel, want Jumbo doet met ons mee, samen met ons nationale troetelkind Frank Lammers. Sterker nog: zij van Jumbo maken ons enthousiast. Niet alleen om ons met z’n allen in Oranje te hullen, maar ook om zoveel mogelijk bij de winkels van de familie Van Eerd inkopen te doen. ‘Wie wil meeleven, moet daarvoor betalen. Dat is toch normaal!’, is de argumentatie.
Voetbal heeft het even zonder competitie – en nog erger zonder publiek – moeten doen, maar meer moeten we niet van ons geliefde spelletje eisen. Zonder voetbal kunnen we niet leven.
Het is zoals Bill Shankly, een nogal succesvol manager van FC Liverpool in de jaren zeventig van de vorige eeuw, zei:
‘Some people say that football is a matter of life and death. I assure you it is more serious than that’.
De vertaling lijkt me overbodig: voetbal beheerst ons leven.
Ongeveer van gelijke strekking was het bericht dat ik las over de reden waarom Brazilië de Copa América (het EK van Zuid-Amerika) heeft overgenomen van Colombia. Dat laatste land weigerde de organisatie van het toernooi wegens de gespannen politieke situatie. Vervolgens stond de regering van Argentinië de organisatie niet toe omdat het coronavirus niet onder controle bleek. Brazilië hapte toe, onder leiding van president Bolsonaro (eerst een corona-ontkenner, toen zelfs zelf besmet met corona). Brood en Spelen, dat dus. Voetbal is het zuurstof voor al die mensen die onder corona lijden – en dat zijn er heel veel in dat land.
Voetbal staat niet alleen boven de wet. Voetbal kan mensen redden, mensen die in ademnood verkeren, mensen die de dood in de ogen hebben gekeken, mensen die niets anders in hun leven hebben dan gebrek aan levenslust, verlies van zin in leven, saaiheid, honger en armoede. Voetbal lijkt alles te bieden wat een mens in zijn leven denkt te missen.
Hoe slecht en saai een voetbalwedstrijd ook is, zonder de spanning of er verloren of gewonnen wordt, kan een mens schijnbaar niet leven. Lees de (opportunistische) reacties op de sociale media er op na en u ziet wat voetbal met mensen doet. Zodra een wedstrijd of vooral een resultaat niet aan de verlangens voldoet, vliegen de oordelen en scheldkanonnades je om de oren op Facebook en Twitter.
Van afstand volg ik de reacties op de verrichtingen van Oranje. Ik voel me niet (meer) betrokken bij prestaties en wanprestaties van welk team, welke spelers en trainers dan ook. Ik sla de kranten er niet meer op na. Ik weet het al: de verslaggevers doen mee en laten hun emoties de vrije loop. Zelfs oefenwedstrijden (oefenen is dat toch?) worden beschreven als zijnde belangrijke wedstrijden, met daaraan verbonden de conclusies. Zoals de lezer dat graag leest.
Geen enkele verslaggever, geen enkel medium (krant, radio en televisie) neemt afstand of slaat het evenement over. Waarom niet een kort stukje als: ‘Het Nederlands elftal heeft gisteren een oefenwedstrijd gespeeld tegen die en die. De bondscoach experimenteerde met een systeem, aanvallend of verdedigend en wisselde daarom die en die’. Nee, zelfs de meest doorgewinterde verslaggever of analist ‘gaat los’. En zo wordt de lezer op zijn wenken (emoties) bediend.
Stel dat een medium de oefenwedstrijd afdoet met een kort bericht, dan wordt het medium niet meer serieus genomen. Kijkcijfers en abonnees doen er immers het meest toe. Er moet gescoord worden. Een wedstrijd overslaan kost abonnees en kijkcijfers, Jumbo veel klanten en Frank Lammers inkomsten.
Ik heb de werkelijkheid nooit willen zien. Ik zie nu wat er gebeurt wanneer en waarom mensen sport nodig hebben. Ik trek me terug na 35 jaar topsport gevolgd te hebben (en dus heb ik ook meegedaan aan de marketing van sport). Mij zal het worst zijn wat ‘onze’ Oranje-jongens presteren. Ik voel nog wel met ze mee. Ze staan onder grote druk. Ze moeten als mens presteren, anders wordt hen verweten niet te voldoen aan wat de cliënt (de kijker, de lezer, de sponsor, de bond, de overheid) verlangt.
Ik volg het op afstand, probeer van andere dingen te genieten zoals de werkelijke zin van mijn leven. Mediteren, me in mijzelf keren en in me laten opkomen waarom ik dit entertainment met zoveel enthousiasme als journalist heb uitgedragen. Sport voedt mijn zucht naar spanning (als een thrill seeker), maar ik wil er vanaf. En ik leer door meditatie, boeddhisme en de zoektocht naar mijn échte zelf dat sport niet meer dan afleiding is. Ik ben jarenlang afgeleid, ik heb de werkelijkheid nooit willen zien. Ik zie nu wat er gebeurt wanneer en waarom mensen sport nodig hebben.
Jumbo, de marketeers en de sportbonden zullen dat vast begrijpen. Ze leven ervan. Ik niet meer.
Dit artikel is gepubliceerd op http://www.Sportknowhowxl.nl
Guus van Holland (1948) is een vooraanstaande (gepensioneerde) Nederlandse sportjournalist. Hij werkte tientallen jaren voor de Volkskrant (van 1976 tot 1988) en NRC Handelsblad (van 1988 tot 2011), voor deze laatste krant ook als chef-sport (van 2000 tot 2005). Hij versloeg vele malen de Tour de France, alle wielerklassiekers, het WK voetbal, tien Champions-Leaguefinales en verschillende Winterspelen, en schreef over diverse sporten alsmede over doping, sportpsychologie en andere sportwetenschappelijke onderwerpen. Op GuusvanHolland.com publiceert hij zijn ‘columns over het leven, van sport tot boeddhisme en andersom’.
guusvanholland 