Het is geen boek om zonder handschoenen aan te pakken. Zo gevoelig en kostbaar is ‘Feyenoord de Grootste’, het dikste, het zwaarste en het grootste sportboek van Nederland. Daarom wordt bij aankoop van het meesterwerk een paar witte handschoenen mee geleverd. Je zult maar iets beschadigen, een van de 3.275 foto’s bezmoezelen met je grijpgrage vette vingers.
Hij is groot: 50 bij 50 centimeter. Hij is zwaar: 30 kilo. En duur: € 999. Wat moet je ermee, als je het boek nauwelijks in je eentje kunt tillen? En waar moet je hem leggen, wil je er voortdurend in kunnen kijken en lezen? Het zijn vragen die subiet uit je somber gestemde hoofd verdwijnen, zodra de eerste van 860 pagina’s zich ontvouwen. Verhalende beelden en beeldende verhalen. Zoals je ze nooit hebt gezien en gelezen over een voetbalclub, behalve van Manchester United en Celtic die eerder boekwerken van deze omvang uitgaven.
Waarom Feyenoord? Wat is dat voor een club? Wijlen Jen Vlietstra, doelman in 1941 en 1942 en later chef sport van Het Vrije Volk, legt in het boek uit: ‘Geen club in Nederland wordt door zijn supporters zo verafgood, maar als het nodig is ook zo fel bekritiseerd als Feyenoord. Het heeft geen supportersschare, zoals elke andere club, het heeft een Legioen. Het voetbalt niet op een veld, het voetbalt in De Kuip….’
Waar wortelt het in? ‘Het meest simpele antwoord op de vraag luidt: Feyenoord is de trots van een generatie grauwe, van ellende verpauperde Rotterdamse havenarbeiders. Een trots die is overgegaan van vader op zoon en van zoon op kleinzoon. ’s Zondags in Rotterdam-Zuid gaan kijken naar Feyenoord, is niet gaan kijken naar een voetbalwedstrijd. Het is oneindig veel meer. Het is een bedevaart. En wie naar De Kuip gaat, stapt niet zo maar een stadion binnen… In Rotterdam-Zuid staat De Kuip als een onvergankelijke tempel.’
Legendarische namen vullen het boekwerk. Van bestuurders, functionarissen, trainers, artsen, masseurs, spelers en supporters. Verhalen, korte en lange. Foto’s, kleine maar heel veel grote – zelfs een uitvouwbare spread van De Kuip. Van legendarische triomfen (eerste Nederlandse Europa Cup-zege in 1970) tot legendarische wedstrijden. Overleden supporters die een Feyenoord-poppetje op hun grafsteen hebben laten zetten en andere supporters die hun onverbiddelijke geloof in Feyenoord te allen tijde en op geheel eigen wijze uitdragen, waar dan ook. Niet te bevatten emoties gieren door het machtige boek, waarin iedere pagina rillingen over je lijf doen gaan – ook als neutrale voetballiefhebber.
Herinneringen aan toen. Coen Moulijn, de grootste en overleden in 2011, maakte muziek met zijn voeten en duizenden raakten er onophoudelijk door in vervoering. Frans Bouwmeester, Kees Rijvers, Henk Schouten, Willem van Hanegem, Ove Kindvall, Franz Hasil, John de Wolf, Ernst Happel, Wim Jansen, Robin van Persie, Pierre van Hooijdonk, Jozef Kiprich en heel veel anderen maakten misschien geen muziek maar vele duizenden raakten door hun aanwezigheid wel onophoudelijk in vervoering. De tribunes trilden letterlijk. De Kuip, het unieke stadion uit 1937, schudde op zijn grondvesten – en nog steeds.
Verdwazing? Columnist Wilfried de Jong schrijft: ‘Het voelt als een verslaving. Je wilt er vanaf maar aan de andere kant: het voelt zo lekker om je hele leven voor dezelfde club te zijn. Trouw aan Feyenoord, al gaat het nog zo beroerd. Er is geen keus.’
Het initiatief voor het boek kwam van de (oud)sportjournalisten Jaap Visser en Matty Verkamman (net als vele anderen beiden ook auteurs van verschillende verhalen), die bij een bezoek aan Old Trafford een kolossaal naslagwerk van Manchester United zagen liggen – mét handschoenen. De uitgevers van Kick, en met name vormgever Ruud Verkamman, ontwierpen het. Precies 1908 (oprichtingsjaar) boeken liggen in de aanbieding, mét certificaat, een gebruiksaanwijzing (zoals: bij voorkeur met meer dan één persoon tillen), een houten rekje om het zware boek open gevouwen op te leggen én met witte handschoenen.
Er is geen ontkomen aan: dat XXL-boek moet je gelezen hebben.
http://www.feyenoorddegrootste.nl
Dit artikel is op 28 september in NRC Handelsblad gepubliceerd
guusvanholland 