Wie het Brits Open wint op St.Andrews, de geboorteplaats van golf, voelt wat hij niet eerder heeft gevoeld. Op de home of golf gaat een zindering door je lijf en staat het verstand stil wanneer je de Claret Jug, de winnaarstrofee, ten overstaan van een door golf bezeten mensenmassa krijgt overhandigd. Zo moet het Zach Johnson, een 39-jarige Amerikaan, zijn vergaan toen langzaam maar zeker tot hem doordrong dat hij de winnaar van het befaamde toernooi was geworden.
Zach Johnson laat zich nog vol ongeloof omarmen door zijn caddie Damon Green
Johnson kent het winnaarsgevoel heus wel. In 2007 won hij de Masters, min of meer het Amerikaanse equivalent van The Open, het Brits Open, dat jaarlijks op wisselende locaties wordt gespeeld. Maar deze ervaring leek hem meer te doen, getuige zijn houding toen de Zuid-Afrikaan Louis Oosthuizen in een play-off met verder de Australiër Marc Leishman, de gelijkmakende, beslissende putt miste. Johnson zag het gebeuren, keek vol ongeloof voor zich uit en toen naar zijn caddie Damon Green, ging niet in op diens high-five en liet zich pas door hem omarmen toen hij zag dat het écht waar was: Ik heb gewonnen. Later zou Johnson zich verontschuldigen (nota bene) voor zijn apathie: ‘I was in shock.’
Het was alsof Johnson stotterde, emoties wegslikte, toen hij voor microfoon en camera moest verklaren wat hem was overkomen. Het zijn terugkerende emotionele momenten van winnaars en verliezers die topsport meeslepend kunnen maken. Zeker voor wie zich met hen wil vereenzelvigen en daardoor en daarvoor zijn zintuigen opent. De ontlading na vijf lange dagen van spanning, concentratie, extreem wisselende weersomstandigheden en geduld is nauwelijks te verklaren. Johnson probeerde het in zijn winnaarstoespraak. Hakkelend, slikkend, overmand door emoties: my God wat is mij overkomen?
Wanneer een god – zijn God – ter sprake komt kan Zach meer vertellen. Toen hij in 2007 The Masters in Augusta won ging alle aandacht uit naar het geloof in zijn god. Het geloof dat hij met zijn vrouw Kim deelde in de First Baptist Church, waar zij elkaar leerden kennen. Zijn predikant meende dat elke slag en elke putt in Augusta door God gestuurd was. Johnson is niet zo uitgesproken. Hij meent dat elke geslaagde slag en elke geslaagde putt ook en vooral het resultaat is van dagenlang hard oefenen, van geduld en vertrouwen. Dat straalde Johnson gedurende de afgelopen dagen aan de Schotse Noordzeekust uit: geduld en vertrouwen.
Zach Johnson behoort al jaren tot de top van de golfwereld. Hij is een bekende. Ze zien hem slaan, pitchen, chippen en putten met die uitgebalanceerde techniek. Zie hem eens slaan: prachtig, zo in balans. Maar zoals het met golfers gaat, de ene slag is de andere niet, wat vandaag lukt, lukt morgen niet. Hij bleef de afgelopen vijf dagen redelijk in balans, maar gisteren zat alles hem mee. Het ging zoals het moest gaan. Als je maar rustig blijft.
Op de Old Course van St. Andrews, de heilige grond van golf, sta je niet alleen onder invloed van de magie die de golfbaan uitstraalt, er zijn ook de elementen van draaiende windstoten, striemende en miezerige regens, fel en vervagend zonlicht, heen en weer schuivende wolken en verrassende lichtinvallen. Zaterdag bleek de storm te zwaar om door te spelen: de bal bleef niet liggen, de putts waaiden over de green. Vandaar dat de organisatie besloot halverwege de ochtend niet verder te spelen. Uiteindelijk werd de wedstrijd zaterdag afgelast, waardoor de slotronde naar maandag werd uitgesteld. Bewaar dan maar eens je geduld. Ben je in je ritme, moet je wachten en maar wachten.
Het is enerzijds de charme van golf, anderzijds de pijn die golfers moeten ondergaan in de sport die alles vraagt van mentale weerbaarheid. Misschien is daarom golf een echte Britse sport, altijd onderhevig aan de elementen waartegen een gevecht onvermijdelijk is.
Zach Johnson heeft zich niet omver laten blazen door de wisselende omstandigheden. Anderen, zoals zijn landgenoot Dustin Johnson, die tot de laatste ronde fier de toon aan gaven, hadden niet voldoende kracht en geduld. Zelfs de na zijn triomfen dit voorjaar in de Masters en de US Open als schier onoverwinnelijk geachte pas 21-jarige Jordan Spieth, zag op de voorlaatste hole (17) zijn hoop op weer een overwinning vervliegen. Blakend van zelfvertrouwen, vol van (jeugdige) moed en durf was er toch even een misrekening of gewoon pech.
Geluk zit bij golf in een klein hoekje. Talent is niet altijd doorslaggevend. Vraag het Tiger Woods, die voortdurend worstelt en straalt zodra hij nog eenmaal een prachtige klap, chip of putt heeft gemaakt. Als Tiger een unieke slag maakt dan gaat er toch echt een golf van opluchting door iedereen heen. Hij haalde vrijdag trouwens niet de cut (evenals de Nederlander Joost Luiten). Troosteloos, dat gold ook voor het golfpubliek.
Talent, aangevuld met rust, geduld en vertrouwen deden Zach Johnson The Open winnen, in de play-off met Louis Oosthuizen (winnaar in 2010) en Marc Leishman. Er waren meer die het kennerspubliek rond The Old Course hadden kunnen bewieroken, los van favoriete Britten en Ieren. Waarom geen prachtige atleten als de Australiërs Jason Day en Adam Scott, de Amerikanen Jordan Spieth en Dustin Johnson, de Spanjaard Sergio Garcia of de oude bekende Ier Padraig Harington? Ze hebben het talent en de spieren van Tiger Woods, maar golf vereist meer dan fysieke vaardigheid.
Zach Johnson te zien winnen geeft aan dat er meer nodig is. Het uitzinnige, deskundige én neutrale publiek op St.Andrews heeft dat gewaardeerd. Zo doe je dat dus, The Open winnen.
Dit verslag is op 21 juli gepubliceerd in NRC Handelsblad
guusvanholland 