Dit schreef ik vrijdag 9 november 2007
Dat wielrenners epo gebruiken, weten we nu wel. Maar wielrensters? Nou en of. Geneviève Jeanson, zeker. Al vanaf haar zestiende, tot haar vierentwintigste. Steevast. Zo bekende 26-jarige de Canadese, die sinds vorig jaar voor het leven is geschorst, in tranen in een fascinerende Canadese documentaire op TV5Monde. Pijnlijk en onthutsend voor wie nog in ‘gezonde’ topsport (zonder doping) wil blijven geloven.
Ik zag haar deze week in de documentaire Le Secret de Geneviève Jeanson bergen beklimmen, ik zag haar vechten, ik zag haar altijd op kop rijden, ik zag haar vaak winnen (zoals het wereldkampioenschap voor junioren tijdrijden) en ik zag haar voortdurend liegen wanneer ze toch betrapt was bij een dopingcontrole. Ze wist altijd van niks. Het kleine meisje (nauwelijks meer dan 50 kilo) stond altijd strak van de spanning. Haar vader zweepte haar op. O, wat was hij altijd trots op zijn meisje. Zoals ze doorzette, dat was toch geweldig. Ik zag hem met tranen in zijn ogen beweren dat hij niet geweten had wat ze deed, wat ze had gedaan en waarom ze zo sterk was. Epo, nee, nooit geweten.
Hij wist het niet. Haar trainer wel, maar toegeven doet hij het nog steeds niet. Haar sponsor heeft haar nooit doorgevraagd over mogelijke doping. De sponsor vertrouwde haar. Waarom zou ze ook liegen? Ze loog, vertelde ze in de documentaire, omdat ze niet anders kon. ,,Ik leefde in een fantasiewereld, ik wist niet wat ik deed, ik wist niet beter dan dat het zo hoorde, dat iedereen het deed. Ik trainde elke dag erg hard, en ik kreeg spuitjes als het moest. Wat moest ik daar tegenin brengen?”
In de geweldige documentaire wordt veel duidelijk hoe het gebruik van epo is te maskeren. Canadese analisten en experts leggen uit dat na 24 uur het effect niet meer is op te sporen via een dopingcontrole, als er maar zorgvuldig en gedoseerd wordt toegediend. Het is onthutsend dat zoveel mensen, artsen, trainers, begeleiders, ploegleiders, sponsors liegen. Wat moest Geneviève anders, dan ook liegen?
Totdat ze twee jaar geleden werd betrapt. Hoe kon dat? Ze wist het niet. Ze werd voor het leven geschorst. Ze moest wel stoppen. Uiteindelijk gaf ze toe, lang nadat ze gestopt was, dat ze vanaf haar zestiende jaar al epo had gekregen. Vanaf haar zestiende! Het zal je dochter maar zijn, 16 jaar jong, fanatieke en talentvolle sportvrouw, kampioen en aan de epo. Levensgevaarlijk spul, zo werd in de documentaire nog eens verduidelijkt.
Ze vertelde hoe bang ze al die jaren was geweest. Niet om betrapt te worden. Nee, ze was bang voor de dood – elke dag, elke nacht. Ze had van andere epo-gebruikers gehoord (want wie gebruikte niet epo?) dat ze ‘s nachts niet konden slapen, Dat hart pompte en bonkte maar door, de adrenaline bleef maar door de aderen spuiten. Dan gingen ze maar uit bed, om te wandelen, hard te lopen of wat dan ook – dat lichaam kon NIET stilzitten.
Dat had Geneviève ook gehad, dat verschrikkelijk bonkende hart, dat maar pompte. Ze lag te schudden in bed. Ze dacht vaak dat ze dood zou gaan. Altijd was ze bang voor de dood geweest. Maar als ze de volgende dag had gewonnen of op z’n minst was gecomplimenteerd voor haar fantastische rijden, dan was alle ellende weer vergeten. ,,Want daar deed ik het voor, voor mijn vader die zo trots was, voor mijn trainer die zo graag wilde, voor mijn sponsor die me veel geld betaalde.”
Ze is nu 26 jaar, ze doet weer aan sport. Want ze is aan sport verslaafd. ze is verslaafd aan uitputting en ze is verslaafd aan de complimenten. Maar nooit meer wil ze topsport bedrijven. Ze huilde achter haar brilletje, het meisje uit Lachine, Quebec. Ze had in een koker geleefd. Ze wist niet wat haar was overkomen. Zestien jaar, en al misbruikt door vader, trainer, artsen en sponsors. Wie is hier de schuldige? Dat was de slotvraag van deze indrukwekkende documentaire.
Ik denk dat ik het weet. De schuldigen zijn die verblinde mensen die kinderen aanzetten tot topprestaties en gouden medailles. En de overheid die alleen maar wil scoren met topsport, de sportbestuurders die verdwaasd en verdwaald raken in deze prestatiemaatschappij. Topsport is een valkuil, zeker voor kinderen die niet weten wat hen te wachten staat. Geneviève Jeanson (zie http://www.youtube.com/watch?v=gvK1HbygLP8) is het voorbeeld, ook voor Nederlandse jongens en meisjes die zo nodig willen presteren. Pas op. Vooral die kinderen die worden opgezweept door naïeve ouders en op macht beluste trainers, over-ambitieuze bestuurders en overheidsvertegenwoordigers die alleen aan politiek en niet aan de gezondheid van mensen denken.
Dit verhaal is geplaatst op vrijdag 9 november 2007 op mijn NRC-weblog
guusvanholland 